Prawidłowe wykonanie planu leczenia, który pozwoli na dostarczenie dawki terapeutycznej do obszaru zmiany nowotworowej przy minimalizacji wpływu promieniowania na tkanki zdrowe, jest kluczowym elementem radioterapii. Celem projektu było zbadanie wpływu doświadczenia osoby wykonującej planleczenia na rozkład dawki w obszarze guza (PTV) i narządach krytycznych u pacjentów onkologicznych.

Badanie zostało przeprowadzone na podstawie planów leczenia przygotowanych przez dwudziestu siedmiu studentów V roku Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego na kierunkuZastosowań fizyki w biologii i medycynie na specjalności Fizyka Medyczna na przestrzeni trzech lat.Na początku i końcu semestru, podczas którego realizowany był przedmiot kursowy z planowaniateleradioterapii (trwał on 75h – w tym 45h ćwiczeń), studenci wykonywali plan leczenia techniką 3D-CRT dla rzeczywistych pacjentów z nowotworem prawej (1. grupa studentów) i lewej piersi (2. grupa studentów) po operacji oszczędzającej, krtani we wczesnym stopniu zaawansowania (2. grupa studentów) oraz płucw III stopniu zaawansowania (3. grupa studentów). Plany były przygotowywane zgodnie z wymogamiobowiązującymi w ośrodku radioterapeutycznym, a struktury obrysowane zostały przez lekarzyradioterapeutów. Studenci korzystali z niekomercyjnego systemu planowania leczenia PLanUNC [1]. Planyleczenia zostały poddane analizie porównawczej z użyciem testu t-Studenta dla danych sparowanych(gdy parametry rozkładu danych podlegały rozkładowi normalnemu) lub testu bootstrap’owegoi Wilcoxon’a dla danych nieopisanych rozkładem Gaussa. Średnie wartości statystyk opisowych zostały porównane z wartościami z planów leczenia wykonanych przez doświadczonego fizyka medycznego(wartości referencyjne).

Analizując różnice średnich oraz odchylenie standardowe w obszarze PTV dla nowotworu piersi zaobserwowano poprawę jakości wykonanego planu leczenia. Dla piersi lewej poprawiły się także dawki średnie dla płuca lewego, sumy płuc i serca. W przypadku krtani i płuc uzyskano bardziej jednorodny rozkład dawki. W planach leczenia płuc odnotowano znaczące statystycznie różnice w dawce minimalnej (D98%) i dawce maksymalnej (D107%) obserwowane w obszarze PTV oraz w wartościach parametrów dla rdzenia kręgowego i serca.

Na podstawie wyników prezentowanej analizy można stwierdzić, że nawet półroczna naukaplanowania radioterapii ma wpływ na jakość wykonanych planów leczenia.

[1] M.A. Tewell; B.S. Adams; R. Adams; R.T.(T); C.M.D.; ED.D. The planunc 3D treatment planning system: a dynamic alternative to commercialy available systems. 29(2):134–138, 2014