Nowotwór płuc jest jednym z najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet i mężczyzn. Według najnowszych danych jest on najczęstszą przyczyną zgonów na świecie. Zgodnie z Krajowym Rejestrem Nowotworów stanowi on 11,6 % występowania wśród wszystkich nowotworów [1]. Radioterapia jest metodą leczenia nowotworów, która wykorzystuje promieniowanie jonizujące. Celem radioterapii jest dostarczenie określonej dawki do tkanek guza nowotworowego przy jak najmniejszym napromienieniu tkanek zdrowych. W tym celu wykorzystuje się różne techniki napromieniania. Jedną z nich jest obrotowa technika VMAT (ang. Volumetric Modulated Arc Therapy), która pozwala w jak największym stopniu oszczędzać narządy zdrowe, narażone na promieniowanie, przy bardzo dużej precyzji podania dawki zaplanowanej przez lekarza. Przygotowane plany leczenia są realizowane na akceleratorach medycznych. Liniowy przyspieszacz elektronów firmy Varian TrueBeam prócz standardowych energii promieniowania, posiada również wiązki bez filtra stożkowego FFF (ang. flattening filter free). Do przeprowadzanych badań zostały wykorzystane plany leczenia pacjentów wykonane w Centralnym Szpitalu Klinicznym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie w Centrum Radioterapii. Do analizy zostały wybrane dwa schematy napromieniania: 33 frakcje po 2 Gy jest to grupa paliatywna oraz 5 frakcji po 4 Gy - grupa radykalna. Łącznie grupy te miały 87 planów. Grupy te były najbardziej zróżnicowane pod względem objętości PTV. Plany leczenia zostały wykonane dla wiązek fotonowych o energii 6 MeV z filtrem spłaszczającym (FF) oraz przeliczone dla wiązek fotonowych o energii 6 MeV bez filtra spłaszczającego (FFF) techniką VMAT. Analizie został poddany obszar PTV oraz narządy krytyczne. Dla obszaru tarczowego zostały zebrane następujące dane: dawka minimalna, dawka maksymalna, dawka średnia, D2% (dawka w 2% objętości tarczowej), D98%, D50%. W zależności od połączenia jednostek funkcyjnych danych narządów krytycznych zostały spisane wybrane wielkości aby ocenić ich narażenie na promieniowanie jonizujące. Dokonano także obliczeń czasu napromieniania pacjentów w zależności od zastosowania filtra spłaszczającego lub jego braku. Kryterium do tego aby stwierdzić, który plan leczenia - z wykorzystaniem wiązki z filtrem spłaszczającym czy wiązki bez filtra spłaszczającego jest lepszy, było porównanie dawek, które otrzymują narządy krytyczne ale również analiza rozkładu dawki w napromienianej objętości. Skrócenie czasu napromieniania powoduje lepszy komfort w trakcie seansu terapeutycznego dla pacjenta. Wiąże się to również z lepszą odtwarzalnością ułożenia pacjenta na stole terapeutycznych. Dzięki temu podanie dawki przypisanej jest bardziej precyzyjne.

[1] www.onkologia.org.pl